BPD levert eerste woningen met materialenpaspoort op

BPD | Bouwfonds Gebiedsontwikkeling speelt als gebiedsontwikkelaar een belangrijke rol in het creëren van duurzame, nieuwe leefomgevingen. Eind 2019 tekende BPD een partnership met Madaster om 1.000 nieuwbouwwoningen te voorzien van een materialenpaspoort. Door de in de woning toegepaste materialen en producten te registreren in Madaster, het kadaster voor materialen, is inzichtelijk wat de materiële, circulaire en financiële waarde is van een gebouw. Dit werkt slim ontwerpen in de hand en stimuleert hergebruik van (bouw)materialen. Onlangs zijn de eerste BPD-woningen met materialenpaspoort opgeleverd. Het gaat om 94 koopwoningen en 33 sociale huurwoningen in de duurzame nieuwbouwwijk Buitenoord in Wageningen. Buitenoord ligt aan het uitgestrekte stiltegebied het Binnenveld en kenmerkt zich door innovatief energie- en materiaalgebruik dat is doorgevoerd bij alle woningen. Een deel van de woningen is energieneutraal. Een mooi voorbeeld van circulaire gebiedsontwikkeling. Echter, waar draait het precies om bij circulaire gebiedsontwikkeling? Wat maakt de nieuwbouwwijk Buitenoord zo bijzonder op dit gebied? En wat is de meerwaarde van een materialenpaspoort? We gingen erover in gesprek met Arjen Kleijer (locatiemanager BPD), Annelies Barnard (directeur/bestuurder de Woningstichting), Anja en Maarten van Osch (kopers woning Buitenoord) en Patrick den Boer (BIM- Regisseur Trebbe Wonen).

Waar gaat het BPD om bij circulaire gebiedsontwikkeling?

Volgens Arjen Kleijer (locatiemanager BPD) is met name de focus op hergebruik van belang. Kleijer legt uit: “Door het gebruik van natuurlijke, hergebruikte en herbruikbare materialen kunnen we de afvalstroom terugdringen. Ook geven we zo vorm aan gebieden waarin grondstofkringlopen worden gesloten op het daarvoor gewenste schaalniveau: wijk, gemeente, regio of nationaal. Het materialenpaspoort helpt ons hierbij om bewuste materiaalkeuzes te maken. Om zoveel mogelijk hoogwaardig hergebruikte grondstoffen toe te passen en woningen zo te ontwerpen dat materialen in de toekomst hoogwaardig herbruikbaar (remontabel) zijn.”

Buitenoord is een woonwijk die duurzaamheid ademt. Waarom springt deze woonwijk er zo uit op het gebied van duurzaamheid?

Arjen Kleijer antwoordt: “De hele wijk is vanaf 2011 gasloos ontwikkeld, lang voordat gasloos de norm was in Nederland, en de temperatuur in de nieuwe woningen wordt geregeld via bodemenergie. De wijk heeft echt een pioniersfunctie gehad. En nog steeds liggen de ambities voor een duurzame omgeving hoog in deze nieuwe woonwijk. Dit uit zich in de energievoorzieningen in de woningen, maar ook in de inrichting van de gehele wijk. Klimaatadaptatie, circulariteit, energietransitie en gezondheid staan centraal. Zo ontwikkelen we leefomgevingen steeds natuurinclusiever.”

Hoe verloopt de oplevering van een woning met een materialenpaspoort?

Volgens Patrick den Boer (BIM- Regisseur Trebbe Wonen) zit het grote verschil er voornamelijk in dat meer data vastgelegd moeten worden. Toch zit hier volgens Den Boer niet het grote werk in aangezien de 3D- datamodellen al van goede kwaliteit zijn. Waarin dan wel? Den Boer antwoordt: “Aanvankelijk zat de inspanning vooral in het bouwnummer specifiek aanleveren van modellen. Echter, inmiddels is het mogelijk om 3D modellen op te splitsen naar bouwnummer/huisnummer. De koppeling met en het beheer van de database vergt soms nog wel wat tijd. Gelukkig kunnen wij vanuit het concept bij elk project hier weer van profiteren. Het paspoort voor kopers wordt onder ons account opgezet en voor oplevering digitaal overgedragen aan BPD.” Registratie en documentatie vormen de eerste stap volgens Kleijer: “Van de 127 nieuwbouwwoningen in Buitenoord die zijn opgeleverd, zijn nu alle materialen vastgelegd in Madaster. De volgende stap is de eigenaar van een nieuwbouwwoning inzicht geven in de materiële, circulaire en financiële waarde van de woning op basis van het materialenpaspoort. Daarnaast willen we de eigenaar graag de mogelijkheid bieden om zijn materialenpaspoort actueel te houden.” Kleijer geeft aan dat BPD zelf ook een volgende stap neemt: “Omdat nu inzichtelijk is welke materialen er zijn gebruikt, kan er beter gewerkt worden aan het meer inzetten van duurzame, waar mogelijk bio-based materialen.”

Wat is de meerwaarde voor een woningstichting om te beschikken over een huurwoningenbestand voorzien van materiaalpaspoorten?

Materiaalpaspoorten zijn volgens Annelies Barnard (directeur/bestuurder de Woningstichting) een belangrijk instrument bij de realisatie van duurzame ambities. Barnard licht toe: “Ons doel is dat onze voorraad in 2050 CO2-neutraal is. Daarom willen we onze woningen verduurzamen en klimaatbestendig maken, waarbij we de woonlasten als uitgangpunt nemen. Bij nieuwbouw willen we het natuurlijk meteen goed doen. We koppelen de verduurzaming ook aan het geplande onderhoud. Dankzij materiaalpaspoorten krijgen wij inzicht en kunnen wij ook sturen op onze CO2-reductie doelstellingen. Wat we nu leren, kunnen we gebruiken bij het meer inzetten op duurzame materialen. Tenslotte meten is weten!”

Uit onderzoek weten we dat 90% van de consumenten belangstelling heeft voor duurzaam wonen. In hoeverre speelt het echt een rol bij de (ver)huur van een woning?

Barnard geeft aan dat in Wageningen duurzaamheid bij veel betrokken partijen hoog op de agenda staat: “Thema’s als klimaatadaptatie en circulariteit zijn niet alleen belangrijke thema’s voor de beleidmakers bij de Woningstichting en de gemeente, maar ook onze huurders vinden een duurzame woning belangrijk. Zij kijken hierbij dan niet alleen naar de duurzaamheidsvoorzieningen, maar ook naar wat hen dat biedt in comfort, gebruiksgemak en betaalbare woonlasten.”

Hebben ook kopers meer belangstelling voor duurzaam wonen?

Ook voor kopers speelt duurzaamheid een belangrijke rol als we Anja en Maarten van Osch (kopers woning Buitenoord) mogen geloven. Zij hebben een duurzame woning gekocht die goed geïsoleerd is, van het gas af is, een warmtepomp bevat en door middel van zonnepanelen zo goed als energieneutraal is. Anja van Osch licht toe: “We hebben bewust gekozen voor een (nieuwbouw)huis met vergelijkbare specificaties. Buiten de financiële voordelen (lage lasten) en gemakken (vloerverwarming/koeling, en weinig onderhoud in de eerste jaren na aankoop) vinden wij het erg belangrijk dat ons huis(houden) weinig effect heeft op het milieu. Het materialenpaspoort van onze woning maakt dit mooi inzichtelijk. Weten wat de materiële, circulaire en financiële waarde van onze woning is, is niet alleen leuk maar kan ook heel interessant zijn bij een verbouwing of waardebepaling in de toekomst.“

Wordt het opleveren van woningen met een materialenpaspoort de standaard?

Volgens Kleijer zitten we momenteel in een leertraject: “We zien dat steeds meer bouwers en ook leveranciers en producenten van materialen zich bewust zijn van de noodzaak van een circulaire aanpak bij gebiedsontwikkeling. Daar komt bij dat de rijksoverheid ook nog steeds de intentie heeft om materiaalpaspoorten verplicht te stellen. Het ligt dus wel in de lijn der verwachting dat het de standaard wordt. Wat goed is om te zien, is dat het meer gemeengoed begint te worden om materialen te documenteren.”