We gingen erover in gesprek met Lizzy Butink (manager Duurzaamheid bij Dura Vermeer Divisie Bouw en Vastgoed), Patrick Ballast (Hoofd Duurzaamheid bij Ballast Nedam) en Thijs Pleijhuis (Manager Duurzaamheid bij KlokGroep).

Wat is momenteel de grootste uitdaging waar jullie als bouwbedrijf voor staan?

Zowel Pleijhuis als Ballast geven aan dat de stikstofwetgeving, de stijgende materiaalkosten en de oplopende rente grote invloed hebben op de bedrijfsvoering. Maar daar blijft het niet bij. Ballast: “Ook de schaarste op de arbeidsmarkt maakt het moeilijker om voldoende gekwalificeerd personeel aan te trekken.” Dit weerhoudt ze er echter niet van om verantwoordelijkheid te nemen in de klimaat-veranderende wereld en oplossingen te zoeken voor duurzaam bouwen. Ballast: ”We zijn doorlopend op zoek naar duurzame materialen om toe te passen in onze ontwikkelprojecten, werken aan CO2-neutrale bouwprocessen en streven naar een zo laag mogelijke MPG-score.” Tijd speelt echter ook een grote rol. Volgens Butink ligt daar de grootste uitdaging: “Er kan al heel veel en er gebeurt ook heel veel, maar versnelling is key. Er is binnen de gehele sector een serieuze systeemverandering nodig om onder de 1,5 graden opwarming van de aarde te blijven.”

De EU stelt niet alleen strenge eisen voor nieuwe gebouwen, maar ook voor renovatie en verbouwing. Doel is om tegen 2050 een zeer energie-efficiënt en koolstofvrij gebouwenbestand te hebben. Is dat haalbaar?

Wel als we een gelijk speelveld creëren volgens Pleijhuis. “Het helpt als we een eenduidige regelgeving hebben inclusief een concrete visie waar we als land naartoe willen. De CSRD en de EU-Taxonomie stimuleert ons om stappen te zetten naar dat gelijke speelveld en zet de transitie naar een circulaire economie verder in gang.” Ondertussen speelt materiaalkeuze voor ieder een steeds grotere rol bij het minimaliseren van de milieu-impact. Evenals losmaakbaar ontwerpen en bouwen, waarbij het vastleggen van data van belang is zodat in de toekomst materialen kunnen worden hergebruikt. Ballast geeft aan ook de markt te willen prikkelen en stimuleren door de lat voor ontwikkelingstrajecten steeds hoger te leggen dan de wettelijke normen. Linksom of rechtsom moeten we versnellen volgens Butink: “Wij hebben bij Dura Vermeer afgelopen jaar een Net Zero strategie gelanceerd om hier concreet invulling aan te geven. In 2030 moet onze CO2-uitstoot gehalveerd zijn. En per 2050 realiseren we minimaal 90% CO2-reductie, en compenseren we de rest. We nemen hierbij onze verantwoordelijkheid, voor de hele keten.”

Volgens Euroconstruct zal de Europese bouwsector de komende jaren nauwelijks groeien, terwijl de woningnood zo groot is. Wat is nodig om het tij te keren?

Zowel Pleijhuis als Ballast geven aan dat een versnelling van gemeentelijke en ambtelijke procedures absoluut nodig is. Ballast: “Hoewel er een grote bereidheid is om huizen te ontwikkelen en te bouwen, is het totale proces van aanbesteding en aankoop tot bouwen en leveren te lang en door het tekort aan gekwalificeerd personeel worden deze processen alleen maar langer.” Daar komt het stikstofbeleid, de schaarste aan stedelijke ontwikkelingsruimte en de betaalbaarheid van woningen door oplopende bouwkosten en rente nog bij. Butink benadrukt dat we in ieder geval binnen het carbon budget moeten blijven bouwen waarbij houtbouw en energieneutraal bouwen belangrijke uitgangspunten zijn. Ze wijst op het gebruikmaken van de bestaande omgeving. “Grootschalige renovatie, gebouwen optoppen met extra woonlagen en kleiner bouwen zijn belangrijke oplossingen.” Volgens Pleijhuis is het vooral een kwesties van keuzes maken. “De tijd van opstapelen van ambities is voorbij. We zullen met elkaar de goede keuze moeten maken zodat plannen haalbaar worden.”

Bijna alle bouwbedrijven kampen met tekorten aan materialen en stijgende grondstofprijzen. Hoe kunnen projectmanagers en inkoopspecialisten hun projectmanagement optimaliseren om deze problemen het hoofd te bieden?

Allen zijn het erover eens dat het essentieel is om in gesprek te blijven met partners in de supply chain en opdrachtgevers. Pleijhuis: “Door te werken met vaste partners / co-makers zijn de lijnen kort en weet je elkaar te vinden door – op tijd – het gesprek aan te gaan over de stijgende prijzen. We nemen de co-makers voortijdig mee in de ontwerpen waardoor we samen de juiste keuze maken voor materialen die wel beschikbaar zijn en gereserveerd kunnen worden.” Ballast geeft aan hun strategie te hebben aangepast als gevolg van de schaarste en stijgende prijzen: “Ballast Nedam maakt meer gebruik van repeterende bouw met vaste leveranciers en onderaannemers en goed beschikbare materialen. Daarnaast wordt meer in bouwteam gewerkt waarin we gezamenlijk de problemen het hoofd proberen te bieden.” Een focus op de daadwerkelijke toepassing van secundaire en biobased materialen is in ieder geval key volgens Butink.

Hoe kun je je als bouwbedrijf onderscheiden van de concurrentie?

Digitalisering is in dit kader volgens ieder van cruciaal belang. Pleijhuis: “KlokGroep ontwerpt parametrisch waardoor je in deze veranderende markt snel kunt switchen van A naar B. Zo sturen we ook op duurzaamheid en klimaatadaptatie. Vroegtijdig hebben we een beeld wat onze CO2- uitstoot van een project in de ontwerpfase wordt. Door deze rekenmethodiek bestaat de mogelijkheid om naar een alternatief te gaan.” Volgens Ballast gaan digitalisering en duurzaamheid vaak hand in hand: “Onze digitale oplossingen ondersteunen onze duurzame maatregelen, zoals dashboarding en de mogelijkheid om te monitoren en daarop te sturen.” Butink geeft aan dat ook transparantie meespeelt bij het versterken van de concurrentiepositie: “Laat zien hoe je bouwt, dat het in lijn is met het Parijs Akkoord. Hierbij is het gebruik van de juiste data en methodologie, conform (Europese) marktstandaarden, een belangrijk uitgangspunt.”

Waarom hebben jullie gekozen voor een partnerschap met Madaster?

Zowel Butink, Pleijhuis als Ballast onderstrepen dat inzichten om te kunnen sturen op circulaire ambities belangrijk zijn. Pleijhuis: “Met betrouwbare data en inzichten door de tool van Madaster kunnen we beter vooruitkijken. Circulaire materialen, de losmaakbaarheid en toxiciteit van materialen en producten zijn uit deze database te halen en kunnen we gebruiken voor toekomstige rapportageverplichtingen. Door onze samenwerking met Madaster werken we mee aan tool-optimalisatie. Zo helpen we elkaar om onze visie naar een steeds hoger niveau te tillen.”