Madaster; de integrale oplossing voor uw circulaire ambitie

In de transitie naar een circulaire economie is het essentieel om voortdurend te vernieuwen en te verbeteren. En op basis van nieuwe inzichten continu bij te stellen waar nodig. Dat geldt ook voor Madaster waar, vanaf de start in 2017, doorlopend aan het Madaster platform wordt gewerkt. Het platform, oorspronkelijk uitsluitend een register voor materialen, is inmiddels uitgegroeid tot een veelzijdig platform. Een platform dat alle partijen actief in de B&U én GWW-sector functionaliteit en inzichten biedt die duurzame beslissingen en waardecreatie mogelijk maken – voor een gezonde planeet en voor zakelijk succes. Naast inzichten in de materiële, circulaire en financiële waarde van geregistreerde objecten, biedt het Madaster platform inzichten die het mogelijk maken om voortgang op gestelde doelen te kunnen monitoren en waar nodig bij te sturen. Zoals informatie over de losmaakbaarheid van toegepaste producten en elementen in een object. Een aspect dat zich in snel tempo ontwikkelt tot een belangrijke parameter in de circulaire bouweconomie. Of wat te denken van de Embodied Carbon (CO2-voetafdruk) die automatisch berekend kan worden voor een object. Iets dat nationaal en internationaal nauwlettend in de gaten wordt gehouden omdat deze vorm van CO2 – met de voorspelde groei van de wereldbevolking – een steeds belangrijker rol gaat spelen in de wereldwijde reductie van broeikasgasemissies. Regelgeving op het gebied van circulaire bouw en milieu-impact wordt steeds scherper. Ontwikkelaars, eigenaren en beheerders van vastgoed en infrastructuur willen snel en eenvoudig over relevante informatie van hun objecten beschikken. Zodat er tijdig kan worden bijgestuurd. Hoe kan Madaster hierin voorzien? Welke inzichten kunnen worden verstrekt die registratie op het platform meer dan de moeite waard maakt? We vroegen het Sander Hoek, directeur bij Madaster, die onder andere verantwoordelijk is voor de internationale roadmap en voor de verdere doorontwikkeling van het platform.

Wat maakt dat Madaster internationaal steeds meer de rol van circulaire managementtool inneemt?

We willen Madaster als managementtool blijvend aan laten sluiten bij de Europese en nationale doelstellingen voor klimaat- en milieubescherming (Parijs Akkoord, Green Deal en Circular Economy Action Plan). Het is onze missie om de gebruiker van Madaster te ontzorgen; één integrale oplossing waarin alle relevante inzichten beschikbaar zijn met één druk op de knop. De combinatie van op circulariteit gerichte functionaliteit met veel aandacht voor het gedetailleerd registreren en beheren van data, maakt dat Madaster inmiddels internationaal wordt omarmd. Maar ook de internationale aanpak van Madaster slaat aan bij veel spelers die zelf ook in meerdere landen actief zijn, zoals beleggers, ontwikkelaars en producenten. En waar we in 2017 begonnen als ‘plat’ register van materialen, is al gaandeweg de vraag naar functionele uitbreiding van het platform, enorm gegroeid. Allereerst vanuit onze gebruikers en partners. Zij hebben behoefte aan één integrale oplossing waar zij alle relevante informatie over hun assets kunnen raadplegen. Eén plek waar je naast registratie, ook inzichten krijgt in bijvoorbeeld circulariteit, CO2, losmaakbaarheid, financiële waardering en milieu-impact. Maar de aanleiding is breder; Madaster is inmiddels actief in vijf landen die allemaal het platform lokaal inzetten om onze gezamenlijke missie te realiseren. Vanuit deze lokale Madaster organisaties groeit de vraag naar nieuwe en verbeterde functionaliteiten. Zodat zij de transitie naar een circulaire economie in het betreffende land kunnen versnellen.

In welke informatie kan Madaster eigenaren en beheerders van vastgoed snel en accuraat voorzien?

In eerste instantie begint onze informatievoorziening bij inzicht in materiaal- en productgebruik in objecten, de registerfunctie van Madaster. Het gaat hier om zowel kwantitatieve als kwalitatieve informatie; hoeveel materiaal van welk type is verwerkt of welke producten zitten waar in een object. Deze informatie wordt vervolgens met behulp van onze eigen Madaster database, koppelingen met verschillende externe databases en eigen – door de gebruiker opgezette – databases verrijkt naar meer kwalitatieve inzichten; in welke mate wordt gebruik gemaakt van gerecycled materiaal of gerecyclede producten, hoe zit het met de circulariteit, CO2 en losmaakbaarheid en welke milieu-gerelateerde (LCA) aspecten kennen deze materialen en producten. Dit klinkt misschien als erg veel detail, maar met behulp van deze uitgebreide informatie over een object, levert het platform aan onze gebruikers inzichten die relevant zijn over de gehele levenscyclus van het object, namelijk:

1. een compleet digitaal paspoort waarin alles overzichtelijk wordt getoond en dat eigenlijk al onze klanten aanspreekt. Dit paspoort krijgt een steeds belangrijker rol, zowel vanuit het nationale als internationale debat over regelgeving over dit onderwerp. Het Madaster paspoort zorgt ervoor dat je daar helemaal klaar voor bent;
2.  verschillende waarderingstoepassingen, dus financiële waardering en de circulariteitsindex, waarbij we aan het begin staan van de toepassing hiervan door opdrachtgevers, overheden en onze klanten. Simpelweg omdat nog niet alles is uitgekristalliseerd en vastgelegd in wet- en regelgeving. Deze onderwerpen zijn volop in beweging. Madaster zorgt ervoor dat we hierin voorop blijven lopen en onze toepassingen altijd blijven aansluiten bij de meest recente nationale en internationale richtlijnen;
3. verder merken wij dat er een grote behoefte is aan inzichten in bijvoorbeeld CO2 en losmaakbaarheid en de mogelijkheid om gedetailleerde productpaspoorten te genereren. Daarom werkt Madaster aan de implementatie van een aantal nieuwe functionaliteiten die voorzien in deze behoefte. Zo komt er (zeer binnenkort) een geheel nieuwe sectie in het platform waar milieu-informatie wordt getoond. Je kunt hier bijvoorbeeld inzicht krijgen in de embodied carbon van een object. Maar ook onze circulariteit wordt uitgebreid met inzicht in de losmaakbaarheid;
4. tenslotte zijn wij recent gestart met een nieuwe toepassing voor producenten waarmee productcatalogi kunnen worden toegevoegd. We sluiten daarbij aan op de grote diversiteit waarop producenten hun aanbod registreren: bijvoorbeeld product of juist componentgewijs. Daarbij houden we rekening met de verschillende (inter)nationale datastandaarden en faciliteren we ook producenten die (nog) niet al hun productdata gedetailleerd en geautomatiseerd beschikbaar hebben. En natuurlijk zorgt de nieuwe toepassing dat digitale productpaspoorten kunnen worden gegenereerd voor de producent en zijn klanten.

Welke informatie is vooral de laatste jaren steeds belangrijker geworden om snel over te kunnen beschikken? Heeft dat te maken met de veranderende of te verwachten regelgeving?

Je merkt dat de sector zich aan het voorbereiden is op regelgeving die op hen afkomt. Dit is vooral gedreven vanuit de Europese klimaatagenda en dat is simpelweg een kracht die onomkeerbaar is. Alle lidstaten moeten eraan geloven en dat betekent dat stimulans en controle vanuit de overheid zal toenemen. In Nederland zie je daar al de nodige voorbeelden van zoals de MilieuPrestatie Gebouwen, de MIA/ Vamil subsidieregeling, het verplicht Circulair uitvragen per 2023 en het besluit over het verplichtstellen van een materialenpaspoort geagendeerd in de zomer 2022 etcetera. In de komende jaren worden de Europese gestelde doelen nog verder omgezet in nationaal beleid, wet- en regelgeving en bindende verplichtingen. Deze toenemende wetgevingsdruk stimuleert en dwingt uiteindelijk alle lidstaten, de bouwsector als geheel en alle eigenaren van activa om bij te dragen aan de door de EU en de lidstaten gestelde doelen. De stijgende kosten van materialen en het storten van afval, in combinatie met een toenemend maatschappelijk gevoel van urgentie, voedt de relevantie van Madaster nog meer. Het is meedoen of afhaken. Madaster zorgt ervoor dat het platform altijd in de pas blijft lopen met deze ontwikkelingen. Daarom implementeren wij continu nieuwe standaarden (of aanzetten daartoe). Een mooi Nederlands voorbeeld daarvan is Platform CB’23 dat de afgelopen jaren hard heeft gewerkt aan de route naar meer circulaire afspraken in de bouw. Met als resultaat een aantal leidraden op het gebied van bijvoorbeeld materiaalpaspoorten en circulariteitsberekeningen. Madaster is altijd nauw betrokken geweest bij dit initiatief en heeft de laatste uitkomsten inmiddels in het platform verwerkt. Dat betekent dat Nederlandse klanten die gebruik maken van ons platform zich ervan kunnen verzekeren dat zij daarmee in lijn zijn (en zullen blijven) met de leidraden zoals die door Platform CB’23 zijn (en nog worden) opgesteld. En ditzelfde geldt natuurlijk ook voor alle andere landen waarin wij actief zijn en breder vanuit het EU-perspectief waar wij aansluiting houden met de relevante ontwikkelingen. Denk in dit laatste geval bijvoorbeeld aan onze koppeling met het Life Cycle Data Network en de aansluiting bij het International Life Cycle Data system, beiden initiatieven gedreven door de Europese Commissie. Daarnaast wil ik graag nog één andere belangrijke ontwikkeling noemen die je eigenlijk niet ziet (maar in het gebruik van het platform wel merkt) en dat betreft de automatische koppelingen en de gestandaardiseerde uitwisseling van gegevens die steeds verder gaat. Door de verdere ontwikkeling van standaarden en de toename van open datamodellen kunnen wij steeds beter via “Linked Data” onze gebruikers voorzien van relevante object-, product- en materiaalinformatie. Die koppelingen en standaardisaties maken dat het toepassen van bijvoorbeeld circulariteitsprincipes in Madaster steeds makkelijker wordt. In plaats van een dure exercitie, wordt het een standaard processtap in het ontwerp, de bouw en het beheer van het gebouw of infrastructureel project, inclusief de her- of deconstructie ervan.

Is validatie van bepaalde informatie nodig om deze te kunnen gebruiken? Hoe verloopt dat bij Madaster?

De noodzaak van gevalideerde data is logischerwijs afhankelijk van het doel dat een gebruiker met de registratie in Madaster nastreeft. Bij klanten waarbij bijvoorbeeld de registratie in Madaster nog in het teken staat van het opbouwen van een eigen digitaal register, is validatie van eigen aangeleverde informatie in veel gevallen (nog) niet noodzakelijk. Wij willen voor die groep ook geen onnodige drempels opwerpen en hen confronteren met een validatieproces waar zij op dit moment geen behoefte aan hebben. Aan de andere kant zien wij dat in de circulaire economie steeds meer standaarden, regels en subsidies worden opgezet en aangeboden waar onze klanten mee worden geconfronteerd en/ of gebruik van willen maken. Dat zal alleen maar toenemen en dan wordt validatie natuurlijk wel belangrijk. Want zonder validatie is de aanwezige informatie slechts tot op zekere hoogte betrouwbaar en in ieder geval onvoldoende toetsbaar voor bepaalde formele toetsingsinstrumenten, regelgeving en subsidies. In het kader van transparantie doet Madaster de validatie niet zelf. Wij kiezen ervoor om dit over te laten aan de specialisten op dit vlak, de wetgevers en de beheerders van rekeninstrumenten en subsidies. Zie het als de jaarrekening die wordt opgesteld door de boekhouder, maar die de externe accountant controleert. Of het restaurant dat zorgt voor menu en maaltijd, maar Michelin deelt de sterren uit. Die onafhankelijke toetsing op basis van duidelijke normen en toetsingsgrondslagen vinden wij ontzettend belangrijk en ondersteunen wij in de ontwikkeling, in het proces én in functionaliteiten van ons platform dan ook graag.

Jullie willen graag de producenten meer bij Madaster betrekken. Waarom is dat en hoe pakken jullie dit aan?

Naar de circulaire toekomst toe zien wij een duidelijke ontwikkeling richting meer geaccepteerde nationale en internationale instrumenten die gebruikt zullen worden in bijvoorbeeld wet- en regelgeving en subsidieverstrekking. In de basis stoelen deze instrumenten steeds meer op enerzijds een eenduidige vastlegging van productdata en anderzijds op afspraken over de uitwisseling van deze informatie tussen de verschillende partijen en systemen. Wanneer je naar ons platform kijkt, dan zie je in relatie hiertoe een belangrijke ontwikkeling en uitbreiding in onze platformfunctionaliteit. Waar Madaster eerder grotendeels de focus op materiaalinformatie had, ontwikkelen wij inmiddels steeds meer functionaliteiten voor specifieke en gedetailleerde productinformatie. Vandaar ook ons nieuwe aanbod voor producenten om hun eigen productcatalogi in Madaster aan te kunnen leggen. Zij kunnen van daaruit gebruikmaken van een verscheidenheid aan functionaliteiten, zoals bijvoorbeeld productpaspoorten. Ook hebben wij op de registratie van productinformatie uitbreidingen gerealiseerd in overeenstemming met de EN 15804 EPD standaard, opdat wij onze gebruikers (wanneer zij hier gebruik van willen maken) de mogelijkheid kunnen bieden hun objectgegevens volgens (inter)nationale normering te registreren, uit te wisselen met bijvoorbeeld regelgevende instanties en te gebruiken in een subsidieaanvraag of aanbesteding. Tenslotte ontwikkelt Madaster momenteel een tweetal nieuwe inzichten waarvan wij verwachten dat deze in de nabije toekomst een steeds belangrijker rol gaan spelen, namelijk inzicht in losmaakbaarheid en inzicht in embodied carbon.

Van register naar platform

Wij blijven het Madaster platform doorontwikkelen omdat wij merken dat onze klanten zich in toenemende mate beginnen af te vragen welke circulaire strategie het beste is voor de omgeving en hun product of dienst. En we weten dat registratie in dat kader alleen niet voldoende is. Daarom is het Madaster platform vanuit haar registerfunctie inmiddels uitgegroeid tot een veelzijdig platform. Een platform dat naar de toekomst toe een nog sterkere focus legt op het aanbieden van één integrale oplossing voor haar klanten, Zodat zij alle inzichten en functionaliteiten tot hun beschikking hebben om hun circulaire ambitie en businessmodel te kunnen realiseren.