Renovatie en herbestemming bieden daarentegen een duurzaam alternatief. Door bestaande gebouwen te vernieuwen, kunnen we niet alleen de ecologische impact verkleinen, maar ook kosten besparen, de waarde van vastgoed verhogen en de levensduur van constructies verlengen. In een wereld die steeds meer afstapt van de lineaire “nemen, maken, weggooien”-economie, helpen deze methoden verspilling te minimaliseren en grondstoffen efficiënter te benutten.
Wat is een renovatieproject?
Wat is een renovatieproject?
Een renovatieproject houdt in dat een bestaand gebouw of landgoed wordt onderhouden en vernieuwd om de levensduur te verlengen en beter aan te sluiten op moderne behoeften. Dit kan variëren van kleine herstellingen tot grote structurele aanpassingen. De omvang van de renovatie hangt af van verschillende factoren, zoals de staat van het gebouw, de locatie, het budget, de planning en de geldende regelgeving.
Duurzaamheid speelt hierin een steeds belangrijkere rol. De afgelopen jaren zijn de bouwvoorschriften flink aangescherpt om de kwaliteit, veiligheid en duurzaamheid van gebouwen te verbeteren. Een belangrijke ontwikkeling is de invoering van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb), die op 1 januari 2024 in werking is getreden. Deze wet introduceert strengere eisen en meer toezicht tijdens het bouwproces om de bouwkwaliteit te verhogen.
Verder is per 1 januari 2024 het Bouwbesluit 2012 vervangen door het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). Het Bbl dient als nieuwe leidraad voor de bouw en bevat eisen waaraan bouwwerken moeten voldoen om de benodigde kwaliteit en veiligheid te garanderen.
Hoe renovatie circulariteit bevordert
Circulariteit draait om het hergebruiken van materialen en het verlengen van hun levensduur, in plaats van ze na gebruik weg te gooien. In de bouw betekent dit dat grondstoffen niet verloren gaan, maar telkens opnieuw worden ingezet. Circulair bouwen richt zich dan ook op het maximaliseren van de levenscyclus van gebouwen en infrastructuur.
Renovatie en retrofitting passen perfect binnen deze filosofie. Ze zorgen ervoor dat materialen opnieuw worden gebruikt in de bouw, waardoor de vraag naar nieuwe grondstoffen afneemt en afval drastisch vermindert. Volgens een rapport van het Internationaal Energieagentschap (IEA) is voor een klimaatneutrale toekomst in 2050 nodig dat tegen 2030 al 20% van de bestaande gebouwen koolstofvrij is. Dit vraagt om een renovatietempo van meer dan 2% per jaar.
Wat zijn de voordelen van renovatie ten opzichte van nieuwbouw?
Snellere oplevering
Renovatieprojecten kunnen vaak veel sneller worden afgerond dan nieuwbouw. Doordat bestaande structuren behouden blijven, zijn er minder bouwvertragingen en kunnen ontwikkelaars strakke deadlines makkelijker halen. Dit zorgt voor een efficiënter proces en een kortere doorlooptijd.
Lagere kosten
Renovatie is meestal goedkoper dan sloop en nieuwbouw, omdat er minder nieuwe grondstoffen nodig zijn. Bovendien bespaart hergebruik van bestaande materialen niet alleen op materiaalkosten, maar ook op bouwafval en verwijderingskosten.
Hogere waarde van gebouwen
Duurzame gebouwen winnen aan populariteit, omdat investeerders en huurders steeds meer belang hechten aan milieu- en sociale factoren. Zogenaamde “groene gebouwen” verkopen beter, trekken makkelijker huurders aan en leveren hogere huur- en verkoopprijzen op. In markten waar duurzaamheid de norm wordt, zien we juist een “bruine korting” bij minder duurzame gebouwen, waardoor deze voor lagere prijzen worden verhuurd of verkocht. Hoewel gerenoveerde gebouwen niet automatisch als groen worden beschouwd, kunnen duurzame upgrades zoals energie-efficiënte systemen, hernieuwbare energiebronnen en milieuvriendelijke materialen de marktwaarde aanzienlijk verhogen. Dit maakt gebouwen niet alleen aantrekkelijker, maar ook winstgevender op de lange termijn.
Economische kansen
Renovatieprojecten stimuleren de economie door werkgelegenheid te creëren in sectoren zoals bouw, engineering en energie-optimalisatie. Daarnaast verbeteren ze de leef- en werkomstandigheden van bewoners. Bovendien bespaart het vermijden van sloop op grondkosten en de uitgaven voor grondverwerving en verhuizing.
Cultureel en historisch behoud
Het restaureren en behouden van bestaande gebouwen draagt bij aan het behoud van de culturele en historische identiteit van gemeenschappen. Historische gebouwen hebben vaak een unieke architectonische en culturele waarde die onlosmakelijk verbonden is met het erfgoed van een samenleving. Renovatie versterkt deze identiteit, vergroot het gevoel van trots en saamhorigheid onder bewoners en stimuleert sociale interactie. Meer hierover is te lezen in een rapport van de National Library of Medicine.
Voldoen aan regelgeving
Met de steeds strengere regels rondom duurzaamheid en circulair bouwen worden renovaties vaker afgestemd op wettelijke eisen. Veel regio’s verplichten ontwikkelaars om milieuvriendelijke bouwpraktijken toe te passen, en renovatie helpt oudere gebouwen aan deze normen te voldoen. Door duurzame keuzes te maken, kunnen ontwikkelaars boetes vermijden en tegelijkertijd hun reputatie versterken.
Uitdagingen
Hoewel renovatie en restauratie veel voordelen bieden, brengen ze ook uitdagingen met zich mee die specialistische kennis vereisen. Succes hangt af van een grondige beoordeling van de bestaande structuur, zorgvuldige planning en het toepassen van moderne materialen en technologieën. Daarnaast is de betrokkenheid van belanghebbenden cruciaal. Voortdurende controle en ondersteunend beleid helpen om obstakels te overwinnen en een succesvol renovatieproces te garanderen.
Digitale oplossingen
Digitale technologieën spelen een steeds grotere rol in het verduurzamen en efficiënter maken van bouwprojecten. Softwareoplossingen bieden transparantie en datagestuurde inzichten, waardoor ontwikkelaars het gebruik van materialen beter kunnen plannen, monitoren en optimaliseren.
Een belangrijke innovatie is het materiaalpaspoort, een digitaal document dat precies bijhoudt welke materialen in een gebouw worden gebruikt. Het bevat gedetailleerde informatie over de soorten, hoeveelheden, conditie en hergebruikmogelijkheden van materialen. Hierdoor kunnen ontwikkelaars milieueffecten nauwkeurig inschatten en efficiënter plannen voor toekomstige renovaties of sloop. Dit helpt niet alleen om afval te verminderen, maar ook om te voldoen aan duurzaamheidsnormen en projectbeheer te stroomlijnen.
In het Madaster-platform worden alle gebruikte materialen digitaal vastgelegd, inclusief cruciale gegevens over hun staat en herbruikbaarheid. Met geïntegreerde tools zoals Life Cycle Assessment (LCA) en ondersteuning voor Building Information Modeling (BIM) biedt Madaster diepgaande inzichten in materiaalstromen. Dit maakt slimmere beslissingen mogelijk en draagt bij aan een circulaire bouwsector waarin grondstoffen efficiënter worden benut.
